Smog w klasie

Teraz pozwól, że przedstawię Ci kogoś specjalnego. Kogoś, kogo nie chciałbyś spotkać ani w dzień, ani w nocy. A już najmniej chciałbyś ich gościć w swoim domu czy klasie. Możesz się zabezpieczać przed nimi, a oni i tak znajdą dziurę w całym i rozsiądą się wygodnie na Twojej kanapie i łóżku. Poznaj Drużynę Smoga.

Drużynę tworzą agenci PM2.5 i PM10. Ci pierwsi to tak naprawdę oddział duchowych kurdupli z łapanki. Jedyne kryterium rekrutacji to wzrost. Masz mniej niż 2,5 mikrometra? Zapraszamy do naszej bandy! 

Włos ludzki ma zazwyczaj pośrodku swej długości ok. 70 mikrometrów. Cząsteczka pyłu PM2.5 przy włosie wygląda więc jak Ty przy kilkupiętrowym domu. 

Według normy w 20-metrowym pokoju cząstek PM2.5 nie powinno być więcej niż 900. Widzisz tych łobuzów? Są wokół Ciebie? Otoczyli Cię? Nie trzeba ich specjalnie dużo, aby zatruć życie. Pamiętaj też, że gdy widzisz np. odczyty zanieczyszczenia PM2.5 z Warszawy i Kalkuty wynoszące 150 mikrograma na metr sześcienny to informują one tylko o liczbie szkodliwych cząsteczek, a nie o tym, co chemicznie jest w powietrzu. Oddychanie w obu miejscach jest szkodliwe, ale na całkiem różne sposoby.

Niestety czy w Warszawie, czy Kalkucie ten drobny pył nie jest zatrzymywany przez system filtrujący w naszym układzie oddechowym i trafia do krwiobiegu. Odpowiada za szereg schorzeń: astmę, nowotwory płuc i gardła, zaburzenie rytmu pracy serca czy miażdżycę. Badania przeprowadzone w Krakowie pokazały, że pyły PM2.5 mogą być nawet przyczyną niższej masy urodzeniowej dzieci. 

Drugi oddział smogowych agentów był rekrutowany w równie nieskomplikowany sposób — nie jesteś kurduplem PM2.5, ale też nie urosłeś powyżej 10 mikrometrów? Dołącz do nas! Prześcieradło już czeka na Ciebie! Zazwyczaj te potwory lęgną się w wyniku spalania w piecach domowych. Dostają się do naszego układu oddechowego i wywołują szereg chorób: ataki kaszlu, zapalenie oskrzeli, pogłębienie astmy. Dodatkowo w skład tych band wchodzi benzopiren, który jest silnie rakotwórczy. Poza paleniem w piecach jego stałym źródłem jest dym papierosowy, ale też patelnia lub toster.

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby średnie stężenie pyłu PM10 nie przekraczało w ciągu doby 45 mikrogramów na metr sześcienny powietrza. W skali roku poziom ten to 15 mikrogramów na metr sześcienny, czyli znowu około 900 cząsteczek w naszym 20-metrowym pokoju. Dla pyłów PM2.5 to nie więcej niż 15 mikrogramów na metr sześcienny powietrza na dobę, a roczna norma to 5 mikrogramów na metr sześcienny.

Do najprostszej metody pomiaru pyłów potrzebujesz czterech papierowych talerzyków. Tyle samo cegieł lub drewnianych pieńków. Taśmy klejącej, aparatu i wazeliny. Talerzyki taśmą przymocowujesz do cegieł. Następnie talerzyki smarujesz wazeliną i ustawiasz w domu a także na zewnątrz. Robisz zdjęcie. Po 24 godzinach ponownie robisz zdjęcie i porównujesz. Liczysz ile pyłków osadziło się na papierowych talerzykach. Metodę poleca NASA. 

Jeśli wolisz bardziej dokładne metody to skorzystaj z locator.myopenair.com. Po podaniu swojego adresu zamieszkania odnajdziesz najbliższą stację monitorującą jakość powietrza. W tej chwili w bazie jest ponad 3500 czujników. Pamiętaj jednak, że jest to zewnętrzny czujnik, który nie podaje stanu w Twoim mieszkaniu. Później będziesz mógł śledzić jego odczyty w bezpłatnej aplikacji Kanarek.

Wykorzystywany w projekcie #szkolneklimaty OpenAir - asystent jakości powietrza automatycznie lokalizuje stację zewnętrzną oraz korzysta ze specjalnego algorytmu szacującego poziom PM2.5 i PM10 w pomieszczeniu.

Ciekawą aplikacją jest francuska Plume, monitorująca jakość powietrza na zewnątrz. Podaje ona nie tylko odczyty bieżące, ale i prognozę na następne trzy dni. Pozwala to zaplanować sobie lepiej działania na świeżym powietrzu. Dodatkowo można sprawdzić dane historyczne do pół roku wstecz. Niestety aplikacja nie jest dostępna w języku polskim. Znasz więc już przyszłość i przeszłość unoszącą się w powietrzu!